Inhoudsopgave

1. Inleiding
2. Probleemanalyse – Waarom nu?
3. De Oplossing – De Omnivereniging
4. Structuur – Governance en STAK/50+1
5. Financiering en Community Funding
6. Ruimtelijke Visie en Energy Valley
7. Maatschappelijke Verankering
8. De Sportieve Stadshub – Museum, Ticketing & Merchandising
9. Call to Action – Groningen als Voorbeeld

1. Inleiding

Een gezamenlijk fundament voor toekomstbestendige topsport

In Groningen ligt een unieke kans: vier topsportclubs – FC Groningen, Donar, GIJS en Lycurgus – die ieder een eigen historie, achterban en betekenis hebben, kunnen samen de ruggengraat vormen van een vernieuwend, verbindend en toekomstbestendig sportecosysteem. Geen fusie, geen verlies van identiteit, maar samenwerking op inhoud, structuur en kracht. We noemen dit: de omnivereniging, het topsport collectief.

Waar elders clubs worden verkocht aan (buitenlandse) fondsen, bedrijven of individuen, kiezen wij in Groningen voor een collectief model dat uitgaat van lokale zeggenschap, gedeelde verantwoordelijkheid en duurzame groei.

2. Probleemanalyse, waarom nu?

• Lycurgus

De voormalige grootaandeelhouders, twee broers, zijn failliet gegaan. Dit heeft geleid tot onzekerheid op het gebied van financiering, structuur en sportieve continuïteit.

• Donar

Door het faillissement en de doorstart is een groot deel van de financiële slagkracht verdwenen. Hoewel er een STAK is, opereert de club momenteel met een aanzienlijk kleinere begroting dan in de hoogtijdagen. De plannen om een nieuwe topsporthal voor onder andere Donar te bouwen, kunnen leiden tot hogere huurprijzen en onvoldoende capaciteit. In tegenstelling tot MartiniPlaza (4500 zitplaatsen), biedt de nieuwe topsporthal in Kardinge slechts plaats aan 3500 toeschouwers.

• FC Groningen

De club wil het spelersbudget verhogen door andere kosten te verlagen. Tegelijkertijd is een aanzienlijke investering nodig voor stadionuitbreiding (capaciteit, horeca, beleving) en voor de ontwikkeling van het gebied rondom de Euroborg.

• GIJS

De organisatie wil uitbreiden, maar stuit op beperkingen in Kardinge. De geplande nieuwe ijshockeyhal heeft dezelfde capaciteit als de huidige hal, wat sportief en commercieel geen vooruitgang betekent.

Zonder samenwerking blijft iedereen suboptimaal functioneren. Clubs concurreren om sponsorgeld, faciliteiten en aandacht, terwijl de achterbannen elkaar vaak al overlappen. Het is nu het juiste moment om niet alleen elkaars uitdagingen te delen, maar vooral elkaars krachten te bundelen.

3. De Oplossing – De Omnivereniging

De omnivereniging vormt een koepelstructuur waarin FC Groningen, Donar, GIJS en Lycurgus hun zelfstandigheid behouden, maar tegelijkertijd strategisch samenwerken. Elke club behoudt:

• Eigen naam
• Eigen kleuren
• Eigen bestuur
• Eigen sportieve koers

De omnistructuur als fundament

De omnivereniging is een strategisch samenwerkingsverband van vier clubs en vormt het fundament van een bredere maatschappelijke en economische beweging waarin topsport, onderwijs, energie, zorg, ondernemerschap en sociale impact samenkomen. Net zoals bij Union Berlin of Bayern München’s multisportmodel, ligt de kracht in het verbinden van lokale autonomie met structurele innovatie. Iedere club behoudt zijn eigen identiteit, maar opereert onder de paraplu van gemeenschappelijke waarden, faciliteiten en doelstellingen.

FC Groningen kiest binnen haar visie voor een community-club met maatschappelijke verankering. Deze pijlers worden via de omnivereniging versterkt door het netwerk, bereik en de infrastructuur van Donar, GIJS en Lycurgus. Dit proces wordt gefaciliteerd door een gecoördineerde governance-structuur en een strategisch coördinatieplatform, waarin elke club, supporters, de lokale overheid, ondernemers en maatschappelijke instellingen vertegenwoordigd zijn.

De omnistructuur is bedoeld voor het gezamenlijk aanvragen van subsidies, opzetten van maatschappelijke projecten, bereiken van nieuwe doelgroepen en vergroten van regionale zichtbaarheid. Voortbouwend op het eerdere succes van Energy Valley Topclub, zal dit model worden verbreed en verdiept. De omnivereniging fungeert als het morele, financiële en ruimtelijke fundament van de topsport in Groningen.

Daarnaast zal er één overkoepelend orgaan komen:

• Met afgevaardigden van elke club
• Met vertegenwoordiging van supporters, gemeente, ondernemers, onderwijs en zorg
• Dat gezamenlijke thema’s behandelt: faciliteiten, sponsoring, maatschappelijke programma’s, educatie, ticketing, technologie en duurzaamheid.

Op deze manier behoudt elke club zijn eigen cultuur, terwijl de voordelen van een gezamenlijke beweging worden benut. Dit is vergelijkbaar met Duitse omniverenigingen zoals Bayern München (voetbal, basketbal, vrouwenvoetbal, handbal, e-sports) of TSV 1860 München en HSV.

De STAK is verantwoordelijk voor de lange termijn koers en bewaakt de maatschappelijke opdracht. Zo voorkomen we dat clubs worden overgenomen door enkel winstgedreven investeerders of externe partijen zonder lokale binding. Door deze verankering blijft topsport in Groningen niet alleen in de regio, maar ook van de regio.

Een overkoepelende maatschappelijke raad (Community Board) waarin elke club een afgevaardigde stuurt, wordt het platform waarbinnen strategische thema’s zoals duurzaamheid, infrastructuur, educatie en fondsenwerving gezamenlijk worden opgepakt. Deze raad werkt met jaarlijkse thema-agenda’s en koppelt terug naar clubs, overheden, onderwijs en het bedrijfsleven.

4. Structuur – Governance en STAK/50+1

Elke club krijgt:

• Een eigen Stichting Administratiekantoor (STAK) die minimaal 50% +1 van de stemrechten behoudt.
• De mogelijkheid om tot 49% van de certificaten uit te geven aan investeerders (bedrijven, supporters, oud-spelers).
• Zeggenschap die via de STAK lokaal en maatschappelijk verankerd blijft.

Daarnaast wordt een communityfundingmodel geïntroduceerd:

• Leden kunnen zich aansluiten bij de omnivereniging of bij hun eigen club.
• Supporters kunnen certificaten kopen of micro-investeringen doen (obligaties, crowdfunding).
• Lokale bedrijven sponsoren zowel collectief als per club.
• Een Gronings Sportontwikkelfonds wordt opgericht voor investeringen in jeugd, infrastructuur, vrouwen- en breedtesport.

Binnen dit model wordt ook gebruik gemaakt van elkaars netwerken. Spelers en medewerkers worden gekoppeld aan externe netwerken binnen en buiten Groningen.

Structuur governance

De governance van de omnivereniging is gebaseerd op het 50+1-model, waarbij elke club een lokale Stichting Administratiekantoor (STAK) heeft. Deze structuur waarborgt dat ten minste 50% +1 van de zeggenschap in lokale handen blijft. De resterende 49% kan via certificaten worden uitgegeven aan maatschappelijke investeerders, sponsors, oud-spelers en supporters.

De STAK is verantwoordelijk voor de lange termijn koers en bewaakt de maatschappelijke opdracht. Dit voorkomt dat clubs worden overgenomen door enkel winstgedreven investeerders of externe partijen zonder lokale binding. Door deze verankering blijft topsport in Groningen niet alleen in de regio, maar ook van de regio.

Een overkoepelende maatschappelijke raad (Community Board), waarin elke club een afgevaardigde stuurt, dient als platform waarbinnen strategische thema’s zoals duurzaamheid, infrastructuur, educatie en fondsenwerving gezamenlijk worden opgepakt. Deze raad werkt met jaarlijkse thema-agenda’s en koppelt terug naar clubs, overheden, onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven.

5. Financiering en Community Funding

Een krachtig topsportcollectief vraagt om een vernieuwend en gediversifieerd financieringsmodel. In lijn met het visiedocument van FC Groningen hanteren we het principe van Triple Helix-financiering: publiek (overheden en fondsen), privaat (bedrijven en investeerders) en community (supporters en bewoners).

De omnivereniging initieert een ‘Gronings Sportontwikkelfonds’, gevoed vanuit deze drie bronnen. Dit fonds kan strategische investeringen doen in jeugdontwikkeling, accommodaties, duurzaamheid en maatschappelijke sportprojecten. Lokale supporters en bedrijven kunnen zich inkopen via micro-investeringen, obligaties of een community-lening, waarbij de opbrengsten zichtbaar terugvloeien in concrete projecten, zoals de bouw van een stadionnetje of een jeugdcampus.

Daarnaast wordt per club geëxperimenteerd met maatschappelijke lidmaatschappen, donateursmodules, of lokale crowdfundingcampagnes. Supporters worden niet enkel fan, maar mede-eigenaar van hun club én van het collectieve sportlandschap in Groningen.

Via slimme koppelingen met maatschappelijke doelen (gezondheid, inclusie, klimaat) worden er structureel subsidies aangevraagd bij EU, RVO, VWS, Regio Deals en Sportinnovator. Hierbij wordt de expertise van fondsenwervingsteams gedeeld binnen de omnivereniging.

6. Ruimtelijke Visie en Energy Valley

Strategische samenwerking vereist gezamenlijke ruimtelijke ontwikkeling, waarbij duurzaamheid een belangrijke rol speelt. In Meerstad wordt ruimte gecreëerd voor een toekomstgerichte sportcampus. De nabijheid van zonnevelden en het Eemskanaal biedt mogelijkheden om deze locatie te integreren in de Energy Valley van Groningen – via innovatieve toepassingen zoals biobased bouwen en koppeling met waterstofproductie en energietransitie.

Strategische samenwerking vraagt om gezamenlijke ruimtelijke ontwikkeling:

• Meerstad: Trainingscomplex FC Groningen, 400-meterbaan en ijshal voor GIJS, nieuwe breedtesportvelden.
• Kardinge: Vitaliteitscampus; ombouw oude hal naar indooratletiek, ruimte voor kleinere sporten. Subtropisch zwembad uitbouwen tot grote publiekstrekker in de vrijetijdseconomie(Nij-begun).
• West-as (Springerlaan/MartiniPlaza): Nieuwe topsporthal/muziekzaal (5.500), verbouwing evenementenhal naar multifunctionele topsport-/muziekarena (3.500), uitbreiding tot congrescomplex. Oude kantoren slopen, nieuwe hoogbouw met kantoren en hotels realiseren. Een hoogwaardig zakelijk gebied met vrijetijdseconomie als sport en cultuur.
• Euroborg: Uitbreiding stadioncapaciteit, herindeling ruimtes (kantoren, scholen, horeca), volledige afronding van gebiedsontwikkeling.
• Corpus/Stadspark: Upgrade breedtesportvoorzieningen, TSZC doelmatig inrichten, verbetering atletiek- en voetbalvelden.
• Zernike: Combinatie van studentensport, breedtesport, innovatie en onderwijs rond gezondheid, werk en sport.

Energy Valley Integratie

Een sterk topsportnetwerk moet een solide ruimtelijk fundament hebben. Daarom is gekozen voor een strategische clustering van locaties in en rondom Groningen, gericht op samenwerking, duurzaamheid en toekomstbestendigheid. Elke locatie krijgt een specifieke functie en onderlinge verbindingen.

In Meerstad wordt het trainingscomplex van FC Groningen (‘Fort Rabenhaupt’) gerealiseerd, samen met een multifunctioneel mini-stadion, een nieuwe 400-meterbaan en een ijshockeyhal voor GIJS. Hier worden topsport, breedtesport, onderwijs, duurzaamheid en energie samengebracht. De ligging nabij zonnevelden en het Eemskanaal maakt directe koppeling met de ambities van de oude Energy Valley gedachte mogelijk.

In samenwerking met Hempflax wordt circulair en biobased gebouwd – met hennepbeton, lokaal isolatiemateriaal en energieneutrale installaties. Ook de koppeling aan waterstofproductie wordt onderzocht: overtollige zonne-energie kan worden omgezet in waterstof, die lokaal wordt opgeslagen en benut. Hierdoor wordt het sportpark een integraal onderdeel van de regionale energie-infrastructuur.

Kardinge transformeert naar een vitaliteitscampus: de oude schaatshal wordt een indoor atletiekcomplex, met ruimte voor breedtesport, onderwijs en kleinere takken van sport. Dit met spectaculaire glijbanen, wildwaterbaan, golfsurfbaan.

De West-as (MartiniPlaza/Springerlaan) wordt ontwikkeld tot een combinatie van topsporthal (Donar), muziekzaal, kantoren en hotelfuncties – het stedelijke centrum van cultuur en topsport.

Tot slot wordt de Euroborg verder uitgebreid: grotere capaciteit, gastvrijheid,  herindeling met onderwijs, horeca, werkplekken en afbouw van het omliggende gebied zoals ooit bedacht.

7. Maatschappelijke Verankering

Deze structuur creëert kansen om:

• Jongeren te bereiken met sportieve en educatieve programma’s.
• Een gezamenlijke vrijwilligerspool te organiseren.
• Sport in te zetten in wijken, zorginstellingen en op scholen.
• Nieuwe doelgroepen te betrekken: senioren, studenten, migranten, mensen met een afstand tot sport.
• Gezamenlijk structurele subsidies en fondsen aan te vragen (ZonMw, EU, VWS, Regio Deals).

Maatschappelijke Governance

De omnivereniging vertegenwoordigt meer dan een bestuurlijk model; het functioneert als een maatschappelijk verbond waarin elke club de verantwoordelijkheid draagt om haar achterban, vrijwilligers, bedrijven en overheden te verbinden aan een groter doel: een gezonder, socialer en trotser Groningen. Wij stellen daarom voor om binnen de omnivereniging te opereren met een overkoepelende Maatschappelijke Raad van Advies, waarin vertegenwoordigers van onderwijs, zorg, supporters, jongeren, ouderen en sport samenkomen.

Deze raad adviseert over diverse thema’s zoals inclusie, jeugdbeleid, gezondheid en educatie. Daarnaast verplichten wij elke club een ‘maatschappelijk jaarverslag’ in te dienen, waarin wordt gerapporteerd over het aantal bereikte personen, actieve vrijwilligers en gerealiseerde impact op sociaal, duurzaam en sportief gebied. Dit zorgt voor verankering van transparantie en betrokkenheid in het model.

De omnivereniging fungeert zodoende niet enkel als sportief vehikel, maar ook als sociaal-maatschappelijke coalitie die naadloos aansluit bij regionale beleidsagenda’s zoals Nij Begun, Healthy Ageing en het Sportakkoord. Topsport dient hierbij als hefboom voor brede welvaart en gemeenschapszin.

8. De Sportieve Stadshub – Museum, Ticketing & Merchandising

Om de omnivereniging niet alleen in sportcomplexen zichtbaar te maken, maar ook midden in de samenleving, wordt voorgesteld om een centrale fysieke locatie te realiseren in het centrum van Groningen: De Sportieve Stadshub.

Deze hub zal fungeren als een centraal punt voor de Groningse sportcultuur waar historie, beleving, economie en ontmoeting samenkomen, zowel voor inwoners als bezoekers.

8.1. Museumfunctie – De rijke sportgeschiedenis zichtbaar maken

De vier topsportclubs – FC Groningen, Donar, GIJS en Lycurgus – hebben elk een verhaal dat bestaat uit successen, teleurstellingen en bekende sporters. Daarnaast kent Groningen vele breedtesportverenigingen, iconische sporters en bijzondere sporttradities. Deze verhalen verdienen een plek in het collectieve geheugen van de stad. Daarom wordt aan de hub een museumfunctie toegekend:

• Een permanente tentoonstelling over de geschiedenis van de sport.
• Wisselende exposities over bijzondere sporters, seizoenen of thema’s.
• Aandacht voor de rol van sport in de stadsgeschiedenis, emancipatie, supporterscultuur en maatschappelijke impact.
• Samenwerking met scholen, archieven, universiteiten, supportersverenigingen en sportbonden.

8.2. Ticketing – Één toegangspoort tot Groningse sport

De hub fungeert tevens als ticketcentrum voor alle aangesloten clubs en sportevenementen in de regio:

• Eén loket voor kaarten voor wedstrijden van FC Groningen, Donar, GIJS, Lycurgus en andere clubs.
• Toegang tot sportevenementen, clinics, toernooien en maatschappelijke activiteiten.
• De mogelijkheid tot bundelaanbiedingen (bijv. combi-tickets voor Donar + GIJS).

8.3. Merchandise & Community

In het verlengde van ticketverkoop ligt de ontwikkeling van een gezamenlijke merchandise-ruimte:

• Kleding, boeken, sjaals en retro-items van alle clubs.
• Producten gemaakt van biobased materialen (bijv. henneptextiel).
• Exclusieve stadslijn “Samen zijn wij Groningen”.
• Lokaal ontworpen producten in samenwerking met kunstenaars en ontwerpers uit Groningen.

8.4. Ontmoeting en gastvrijheid – Café & communityruimte

De Sportieve Stadshub dient ook als ontmoetingsplek:

• Een kleinschalig sportcafé met schermen, clubspecials en thema-avonden.
• Ruimte voor boekpresentaties, podcastopnames, sportdebatten en educatieve programma’s.
• Een centraal vertrekpunt voor sportieve wandelingen, stadiontours en lokale sportexcursies.

8.5. Strategische waarde voor de omnivereniging

De Stadshub biedt meerdere voordelen:

• Zichtbaarheid en verankering van de omnivereniging in het hart van de stad.
• Publieke interface richting inwoners, toeristen en beleidsmakers.
• Versterking van identiteit, binding en samenwerking tussen clubs en achterbannen.
• Economische waarde via kaartverkoop, merchandise, museumtickets en horeca.
• Platform voor samenwerkingen met onderwijs, cultuursector en ondernemers.

8.6. Locatie en realisatie

Wij adviseren de hub te vestigen op een prominente plek in het centrum, bij voorkeur nabij de Grote Markt, het Forum of het A-Kwartier. De gemeente, vastgoedpartners en culturele instellingen kunnen hierbij een belangrijke rol spelen. De Sportieve Stadshub kan een symbool worden voor hetgeen Groningen wil uitstralen: samenwerking, trots, identiteit en toekomst.

9. Call to Action – Groningen als Voorbeeld

We staan op een kruispunt. Blijven we zo doorgaan, raken clubs vast. Samenwerken biedt kansen voor iets nieuws. De omnivereniging is geen fusie, maar een verbond. Laten we deze stap zetten:

• Vanuit noodzaak en ambitie.
• Vanuit liefde en gezond verstand.
• Vanuit trots en toekomst.

Groningen als Nationaal Voorbeeld

Met deze omnistructuur kiest Groningen voor sportieve slagkracht en maatschappelijke relevantie. We laten zien dat regionale groei samengaat met lokale zeggenschap en internationale ambities. Sporters, supporters en sponsoren verbinden zich aan impact in de wijk, op school en in de regio. Topsport betekent hier niet alleen presteren, maar ook verbinden, trots zijn en toekomst creëren.

Wij roepen alle stakeholders op: gemeente, provincie, bedrijfsleven, onderwijs, supporters en politici – om deze beweging te ondersteunen. De plannen liggen klaar. De energie is aanwezig. Het model staat klaar. Nu moeten we samen doorpakken.

Samen maken we Groningen sterker – op het veld, het ijs, in de zaal en in de samenleving. Niet omdat het moet, maar omdat we het kunnen. Iedereen blijft zichzelf, maar samen worden we iets groters.

Deze omnistructuur helpt bij het aanvragen van subsidies, opzetten van projecten, bereiken van doelgroepen en vergroten van zichtbaarheid. We bouwen voort op het succes van Energy Valley Topclub en breiden dit uit. De omnivereniging wordt het fundament van topsport in Groningen.

Iedereen blijft zichzelf. Maar samen worden we iets groters.

Samen zijn wij Groningen.